آبکاری فلزات یکی از صنایع پایه است. اگر صنایعی که به این حوزه وابسته هستند نام برده شوند اهمیت بالای این صنعت آشکارتر خواهد شد. صنایعی مانند صنایع دفاعی، خودروسازی، مخابرات، پزشکی، صنایع نفت وگاز و…. همگی به نوعی وابسته به صنعت آبکاری هستند. متاسفانه با وجود اهمیت این صنعت، توجه چندانی به آن نشده است که یکی از دلایل آن، ورود افراد به صورت تجربی و غیرعلمی است که با خیلی از مسائل علمی و پایه آبکاری آشنا نیستند. یکی از راه‌های بهبود سطح علمی و دانش فنی در این صنعت، بهره بردن از مطالب و متدهای کاربردی و اصولی در کتب درسی مدارس است که چند سالی است در مدارس کشور آموزش داده می شود. در گفتگویی با علیرضا سالاری، هنرآموز (دبیر) رشته صنایع شیمیایی در مشهد وضعیت این رشته در هنرستان‌های کشور را بررسی کردیم:
*جناب سالاری رشته صنایع شیمیایی زیرشاخه چه رشته‌ای در هنرستان است؟
رشته صنایع شیمیایی یکی از رشته های موجود در شاخه فنی و حرفه ای بوده که تلفیقی از شیمی ومهندسی شیمی است.در مقطع هنرستان رشته صنایع شیمیایی تنها رشته‌ای است که در سرفصل‌های تدریس آن مبحث آبکاری فلزات گنجانده شده و از آنجایی که آبکاری پایه و اساسش بر مبنای شیمی و واکنش‌های شیمیایی بوده این رشته می‌تواند کمک بسزایی در افزایش سطح علمی و آشنایی دانش آموزان با صنعت آبکاری نماید که در نتیجه باعث پرورش نیرو متخصص خواهد شد.
دانش آموزان این رشته علاوه برخواندن دروس نظری با آزمایشگاه های مربوط به مهندسی شیمی نیز آشنا می شوند.
*دانش آموزان در این رشته چند سال تحصیل می کنند و آینده تحصیلی آنها چگونه است؟
دانش آموزان به مدت 3 سال در این رشته مشغول تحصیل هستند و بعد گرفتن مدرک دیپلم بر اساس شرط معدل وارد آموزشکده‌های فنی و حرفه‌ای می‌شوند.
*سابقه رشته صنایع شیمیایی در کشور چگونه بوده است؟
وزارت آموزش‌وپرورش تربیت نیروی انسانی ماهر در این رشته را از دهه ۱۳۴۰، تحت عنوان «شیمی صنعتی» درهنرستان پسرانه جابر استان مازندران آغاز کرد. در سال 1371، این رشته به رشته «صنایع شیمیایی» تغییر نام داد و همچمنین حدودا 40 سال دختران نیز در این رشته مشغول تحصیل هستند.
*در حال حاضر چه تعداد مدرسه و هنرآموز در این رشته فعالیت می‌کنند؟
حدودا 136 مدرسه پسرانه و دخترانه در این رشته فعال هستند و همچنین حدود 445 هنرآموز در سطح کشور در این رشته مشغول تدریس هستند.
*هنرجویان در این رشته در طول تحصیل چه مطالبی فرا می گیرند؟
این رشته تلفیقی از رشته شیمی و مهندسی شیمی است و بر همین اساس هنرجویان با مطالب تئوری شیمی و کاربرد آنها در صنایع مختلف آشنا می‌شوند و همچنین با روش تولید فرآورده‌های شیمیایی و صنایع آلی و معدنی نیز آشنا می‌شوند
*میزان ساعت تدریس تئوری و عملی در هر هفته چند ساعت هست؟
باتوجه به پایه تحصیلی متفاوت است. برای پایه دهم 11 ساعت تئوری و 8 ساعت عملی
پایه یازدهم 8 ساعت تئوری و 8 ساعت عملی
پایه دوازدهم 12 ساعت تئوری و 8 ساعت عملی
*آینده شغلی این رشته چطور است؟
هنرجویان این رشته بعد از اتمام دوره دانشگاهی می‌توانند جذب صنایع نفت وگاز، کارخانجات تولید مواد آرایشی و بهداشتی، دارویی، رنگ و رزین، لعاب، نساجی، شوینده‌ها، فرآورده‌های نفتی، پالایشگاه، چرم، پلیمر، پلاستیک، لاستیک، کود و سموم شیمیایی، آبکاری، صنایع غذایی، آب و فاضلاب، تصفیه آب و پساب، سایر صنایع مرتبط شوند. همچنین فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند با تکیه بر دانش و مهارت کسب شده طی تحصیل برای خود شغل ایجاد کنند
*هنرجویان این رشته به چه میزان با صنعت آبکاری در حین تحصیل آشنا می شوند؟
در کتب تخصصی این رشته فقط یک فصل با عنوان صنایع پوششی که شامل آبکاری فلزات است گنجانده شده که با توجه به مطالب ارائه شده فقط در حد مقدماتی آشنا می‌شوند.
*رشته صنایع شیمیایی چه تاثیری می‌تواند در پیشرفت صنعت آبکاری داشته باشد؟
از آنجایی که هنرجویان این رشته دروس را به صورت تئوری و عملی فرا می‌گیرند طبیعتا تسلط کافی بر مباحث شیمی دارند و اینکه آبکاری خودش یک فرآیند الکترولیز است و پایه واساس آن بر مبنای شیمی بوده و درک کافی از فرآیند رخداد دارند، همچنین در طی این سه سال با آزمایش های کنترل کیفیت وآنالیز آشنا می‌شوند می‌توانند تبدیل به یک نیروی کارآمد هم در زمینه تکنسین خطوط آبکاری و هم نیروی آزمایشگاه این صنعت شوند.
*آیا امکانات مدرسه در رابطه با کارهای عملی آبکاری کافی است؟
مدارس اکثرا وسایل اصلی کارهای عملی را دارند، اما یک قسمت مهم در فرآیند آبکاری خود محلول آبکاری است که باید یک محلول استاندارد بوده و تمام مواد افزودنی را دارا باشد تا یک پوشش مناسب ایجاد کند که متاسفانه با توجه به نامرغوب بودن الکترولیت های موجود در مدارس و یا نبود مواد افزودنی، جواب مطلوب در این قسمت گرفته نمی‌شود
*چه پیشنهادی برای بهترشدن آموزش آبکاری در این رشته دارید؟
با توجه به اینکه صنعت آبکاری یک صنعت بزرگ و در حال رشد است و می‌تواند یک شغل ایده آل برای فارغ التحصیلان رشته باشد باید شناخت وآشنایی آنها را بیشتر کرد که این شناخت می تواند با افزایش سر فصل آبکاری باشد. تامین امکانات لازم ومناسب جهت انجام کارهای عملی نیز از دیگر ملزومات رشد و توسعه آموزش آبکاری در مدارس است.
سپاس از شما برای شرکت در مصاحبه