برگردان:
جواد یوسفی
شرکت نیکاب شیمی
سوال: ما در حال حاضر با مشکلات مکرر زبری و حفره در پوششهای حاصل از فرآیند نیکل تزئینی براق روبه رو هستیم. آیا اطلاعاتی وجود دارد که بتواند به درک تفاوت هر یک از آنها و یافتن علت اصلی مشکل به ما کمک کند؟
جواب: زبری معمولاً به دلیل وجود ذرات نامحلول در محلول ایجاد میشود و میتواند از منابع زیادی حاصل شود. ذرات نامحلول در کل فرآیند آبکاری ممکن است از بسیاری از منابع وارد محلول شوند.
این عوامل عبارتند از: پرداخت ناقص فلز پایه به طوری که تکههای فلز از سطح بیرون زده باشند؛ تمیز کردن ناقص سطح به طوری که ذرات خاک بر روی سطح باقی بمانند؛ تکههای رسوب جدا شده ناشی از تمیزکاری نامناسب شابلون؛ گرد و غبار ناشی از عملیات پرداخت فلز و سایر فعالیتهای نزدیک خط آبکاری که به مخزن وارد میشود؛ نمکهای نامحلول و باقی ماندههای فلزی ناشی از آند که در قسمتهای پایین مخزن آبکاری وجود دارد، و غیره.
با اقدامات خوب نگه داری، بازرسی و کنترل منظم، از زبری ناشی از پرداخت ناقص، تمیز کردن نامناسب و نگهداری ناکافی شابلون جلوگیری میشود.
زبری ناشی از گرد و غبار یا ذرات هوا را می توان با جداسازی آماده سازی سطح و عملیات پرداخت فلز دور از منطقه آبکاری یا با تأمین هوای تمیز و از بین بردن آلودگی از مناطق نزدیک و بالای مخازن کنترل کرد.
فیلتراسیون دائم، از طریق یک محیط نگهدارنده 1 میکرونی، محلول آبکاری که حداقل یک بار در ساعت حجم کامل محلول را از خود عبور میدهد، برای به حداقل رساندن پتانسیل مشکلات زبری مهم است. بقایای آند باید در کیسههای آند به درستی نگهداری شود. باید مراقب باشید که کیسهها آسیب نبینند و اجازه ندهند سطح محلول آبکاری از بالای کیسهها بالا برود.
حفره در اثر عوامل زیادی ایجاد میشود، از جمله به دام افتادن حبابهای هوا یا هیدروژن به قسمتهای آبکاری شده، محدود نمیشود. همانطور که قبلاً ذکر شد، هوا باید به طور یکنواخت در کل قسمت اصلی محلول پخش شود.
حفره میتواند ناشی از حبابهای هیدروژن به دام افتاده، از تعادل خارج شدن محلول آبکاری از نظر شیمیایی، دارای PH بسیار پایین محلول یا تلاطم ناکافی محلول باشد.
منابع دیگر میتواند شامل شابلون بندی نادرست اجزای پیچیده؛ غلظت بسیارکم عوامل مرطوب کننده یا ضد کف یا استفاده از عوامل مرطوب کننده ناسازگار باشد. علاوه بر این، وجود آلودگیهای آلی، وجود یونهای مس و سایر ناخالصیهای غیر آلی، تمیزکاری ناقص سطح قطعه کار یا انحلال ناقص مواد افزودنی آلی که ممکن است قطرات روغنی تشکیل دهند، میتوانند منجر به حفره شوند. بنابراین، با حفظ ترکیبات محلول آبکاری در محدوده مشخص شده، کنترل pH و درجه حرارت عملیاتی و جلوگیری از ورود ناخالصیهای مختلف به محلول، میتوان از ایجاد حفره جلوگیری کرد.
راهنمای خلاصه عیبیابی زیر یک شروع خوب است که دامنه جستجوی یک راه حل را برای کمک به شناسایی منبع مشکلات محدود می کند.
مشکل | علل احتمالی | اقدامات اصلاحی |
زبری | ذرات معلق در محلول | حمام را از طریق فیلترهای 1 میکرونی فیلتر کنید. منبع را شناسایی کرده و از بین ببرید (کیسههای آند پاره شده، سطح محلول بالاتر از کیسههای آند، مناطق سوخته روی قطعات یا نوک تخته های برهنه، گرد و غبار در هوا و غیره). |
غلظت کم کلراید نیکل (کلراید خوردگی آند را کنترل میکند و هدایت محلول را بهبود میبخشد [تمایل کمتری برای سوزاندن] | در صورت لزوم، محلول را آنالیز و مقدار کلراید نیکل را تنظیم کنید. | |
تراکم جریان خیلی زیاد است (مخصوصاً برای قطعاتی که برجستگی دارند) | چگالی جریان را کاهش دهید یا قطعات را طوری روی شابلونها قرار دهید که جریان برای مناطق با چگالی جریان بالا کاهش یابد. | |
کیسههای آند پاره شده | سطح محلول را در زیر قسمت بالای کیسه کاهش دهید یا کیسههای سوراخ شده را تعویض کنید. | |
حفره | آلودگی آلی (به دلیل قطره چکان یا ریختن عوامل افزودنی بیش از حد) | تصفیه محلول با کربن اکتیو. کربن زنی را مطابق روش تهیه شده تامین کننده مواد شیمی خود انجام دهید. |
هوای بیش از وارد شده به محلول | مهر و موم پمپ ، نشتی ورودی و / یا محل ورودی فیلتر را تعمیر کنید. | |
چربیگیری ضعیف | مراحل چربیگیری را بازبینی کنید و در صورت لزوم (از جمله آبشوییهای قبل از محلول نیکل) آنها را بهبود دهید. | |
تلاطم ضعیف | الگوی تلاطم و / یا میزان تلاطم درست است. (قطعات جدید و تنظیمات جدید میتواند منجر به ایجاد حفره شود). | |
عدم تعادل عوامل افزودنی | در صورت لزوم محلول را آنالیز و مقادیر افزودنی را تنظیم کنید. | |
کشش سطحی بالای محلول | مطابق با دستورالعمل عامل مرطوب کننده را بررسی و تنظیم کنید. |
در نتیجه، همانند هر عملیات آبکاری ، به دلایل زیادی، فرآیندهای نیکل تزئینی براق به صورت دوره ای دچار مشکلات / نقص میشوند. بسیاری از اوقات علت اصلی آن ممکن است الکترولیت آبکاری نیکل به دلیل عدم تعادل مواد افزودنی، نمک و پارامترهای عملیاتی باشد یا ممکن است در نتیجه تأثیرات خارجی مانند آماده سازی سطح، شابلون بندی و مشکلات تجهیزات باشد. بسیار مهم است که مهارتهایی برای محدود کردن دامنه برای برداشتن گامهای اصلاحی مناسب برای حل مسئله ایجاد شود.
منبع:
- DOUG LAY” Avoiding Roughness and Pitting in Bright Nickel” Products Finishing Mag, pp 46- 47, MAY 2021.